Insulinooporność to zaburzenie metaboliczne, które coraz częściej diagnozuje się u kobiet, zwłaszcza w wieku rozrodczym. Wiele z nich nie zdaje sobie sprawy, że trudności z utrzymaniem wagi, nieregularne miesiączki czy problemy z zajściem w ciążę mogą mieć wspólny mianownik – insulinooporność i jej powiązanie z zespołem policystycznych jajników (PCOS) oraz innymi zaburzeniami hormonalnymi.
Co to jest insulinooporność?
Insulinooporność (IO) to stan, w którym komórki organizmu słabiej reagują na insulinę – hormon odpowiedzialny za transport glukozy z krwi do komórek. W odpowiedzi na to trzustka produkuje coraz więcej insuliny, co prowadzi do hiperinsulinemii i może skutkować zaburzeniami gospodarki cukrowej oraz hormonalnej.
PCOS a insulinooporność – jak są ze sobą powiązane?
PCOS (Zespół Policystycznych Jajników) – definicja
PCOS to jedno z najczęstszych zaburzeń hormonalnych u kobiet. Objawia się m.in.:
- nieregularnymi miesiączkami
- nadmiernym owłosieniem (hirsutyzm)
- trądzikiem
- trudnościami z zajściem w ciążę
- wieloma pęcherzykami w jajnikach (widocznymi w USG)
U 70–80% kobiet z PCOS stwierdza się współistniejącą insulinooporność.
Jak insulinooporność wpływa na hormony?
Podwyższony poziom insuliny stymuluje jajniki do nadmiernej produkcji androgenów (męskich hormonów, np. testosteronu). To prowadzi do:
- zaburzeń owulacji
- dominacji estrogenowej
- trądziku i przetłuszczania się skóry
- braku miesiączki lub cykli bezowulacyjnych
Objawy insulinooporności u kobiet
Wiele kobiet nie łączy objawów z IO. Warto zwrócić uwagę na:
- przewlekłe zmęczenie
- napady głodu (szczególnie na słodycze)
- problemy z koncentracją („mgła mózgowa”)
- przybieranie na wadze mimo diety
- trudności z redukcją tkanki tłuszczowej (szczególnie w okolicy brzucha)
- nieregularne miesiączki
Diagnostyka – jak sprawdzić insulinooporność?
Aby zdiagnozować IO, wykonuje się:
- krzywą glukozowo-insulinową (3-punktową: na czczo, po 1h i 2h)
- wskaźnik HOMA-IR
- poziom glukozy i insuliny na czczo
Warto także sprawdzić hormony: testosteron, SHBG, DHEA-S, LH, FSH i estradiol – zwłaszcza przy podejrzeniu PCOS.
Jak leczyć insulinooporność i PCOS?
1. Dieta o niskim indeksie glikemicznym
Zbilansowana dieta z ograniczeniem cukrów prostych, przetworzonych produktów i nadmiaru tłuszczów trans. Zalecane są pełnowartościowe białko, zdrowe tłuszcze i węglowodany złożone.
2. Regularna aktywność fizyczna
Trening siłowy i cardio wspierają wrażliwość insulinową i poprawiają gospodarkę hormonalną.
3. Suplementacja
Pomocne mogą być: myo-inozytol, berberyna, kwas alfa-liponowy, magnez, witamina D, omega-3.
4. Leki (np. metformina)
Przy znacznej IO lekarz może zalecić leki obniżające poziom insuliny.
5. Wsparcie psychiczne
Problemy hormonalne i trudności z zajściem w ciążę mogą wpływać na zdrowie psychiczne – warto zadbać o wsparcie psychologa lub psychodietetyka.
Czy można zajść w ciążę przy insulinooporności i PCOS?
Tak! Choć może to wymagać więcej czasu i wsparcia medycznego, wiele kobiet z IO i PCOS zachodzi w ciążę i rodzi zdrowe dzieci. Kluczowe jest wprowadzenie zmian stylu życia, wsparcie specjalisty i cierpliwość.
Insulinooporność i PCOS to powiązane ze sobą zaburzenia, które dotykają milionów kobiet na całym świecie. Zrozumienie ich związku pozwala skuteczniej działać – zarówno w kierunku poprawy samopoczucia, jak i planowania ciąży. Holistyczne podejście – łączące dietę, aktywność, suplementację i wsparcie emocjonalne – daje najlepsze efekty.
